Εμφύτευση Απινιδωτών

Περιγραφή κλασσικού απινιδωτή

Ο εμφυτεύσιμος απινιδωτής είναι μια συσκευή η οποία στην κλασσική μορφή της αποτελείται από μια γεννήτρια κ ένα ή δύο ηλεκτρόδια. Επιτρέπει  τον έγκαιρο τερματισμό απειλητικών αρρυθμιών που μπορεί να θέσουν τη ζωη του ασθενούς σε κίνδυνο.

Περιγραφή κλασσικού απινιδωτή

Η γεννήτρια τοποθετείται συνήθως στη δεξιά ή αριστερή περιοχή του πρόσθιου θωρακικού τοιχώματος. Εμπεριέχει το λογισμικό και την ενέργεια που είναι απαραίτητα  για την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία  της συσκευής.  

Τα ηλεκτρόδια είναι «καλώδια» που συνδέονται με τη γεννήτρια κ μέσω κάποιας εκ των φλεβών της περιοχής εμφύτευσης προωθούνται στις δεξιές κοιλότητες της καρδιάς. Κάθε κλασσική εμφυτεύσιμη απινιδωτική συσκευή περιλαμβάνει τουλάχιστον ένα ηλεκτρόδιο το οποίο καταλήγει στη δεξιά κοιλία του ασθενούς. Το ηλεκτρόδιο αυτό ανιχνεύει συνεχώς τον καρδιακό ρυθμό στέλνοντας πληροφορίες οι οποίες επεξεργάζονται από το λογισμικό της γεννήτριας.

Σε περίπτωση ανίχνευσης αρρυθμίας η οποία θέτει τη ζωη του ασθενούς σε κίνδυνο (κοιλιακή ταχυκαρδία/ μαρμαρυγή) τότε μέσω του συγκεκριμένου ηλεκτρόδιου μπορεί να χορηγηθούν θεραπείες άμεσου τερματισμού της επικίνδυνης αρρυθμίας. Αυτές περιλαμβάνουν είτε τη ταχεία βηματοδοτηση είτε την ενδοκαρδιακή χορήγηση ηλεκτρικού ρεύματος (απινιδωτικό σοκ). Οι συγκεκριμένες θεραπείες είναι ικανές να τερματίσουν τη συντριπτική πλειοψηφία επικίνδυνων αρρυθμιών σώζοντας τη ζωή του ασθενούς.

Προαιρετικά μπορεί να τοποθετηθεί κ δεύτερο ηλεκτρόδιο στην περιοχή του δεξιού κόλπου το οποίο επιτρέπει την ακριβέστερη διάκριση μεταξύ πιο αθώων (υπερκοιλιακών) και των πιο επικίνδυνων (κοιλιακών) αρρυθμιών, ώστε να αποφευχθεί η αχρείαστη χορήγηση θεραπειών.

Κάθε απινιδωτής φέρει εγγενώς κ τις ιδιότητες ενός απλού βηματοδότη κ μπορεί να χρησιμοποιηθεί με αυτόν τον τρόπο εφόσον κριθεί σκόπιμο.

Ποιοι οφελούνται από την εμφύτευση απινιδωτή; 

Οι ασθενείς οι οποίοι επωφελούνται από την τοποθέτηση απινιδωτή είναι εκείνοι οι οποίοι παρουσιάζουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης αρρυθμιών απειλητικών για τη ζωη τους.

Αυτοί οι ασθενείς είναι συνήθως εκείνοι με προηγούμενα εμφράγματα και καρδιακή ανεπάρκεια, ή άλλες μορφές καρδιακής ανεπάρκειας που δεν οφείλονται σε στεφανιαία νόσο. Παράλληλα υπάρχει μια μικρή ομάδα ασθενών που λόγων γονιδιακών διαταραχών καθίστανται πιο ευάλωτοι στην εμφάνιση τέτοιων αρρυθμιών κ οφελούνται από την εμφύτευση απινιδωτή.

Σημειώνεται ότι η εμφύτευση απινιδωτή δεν κρίνεται απαραίτητη μόνο σε όσους έχουν ήδη εμφανίσει κάποια επικίνδυνη αρρυθμία (δευτερογενής πρόληψη). Λόγω των καταστροφικών συνεπειών που μπορεί να έχουν οι εν λόγω αρρυθμίες, έχει πλέον αποδειχτεί ότι και όσοι ασθενείς δεν έχουν εμφανίσει παρόμοια αρρυθμία, αλλά βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο μελλοντικής εμφάνισης, ευνοούνται από τον απινιδωτή στα πλαίσια της λεγόμενης πρωτογενούς πρόληψης.

Διαδικασία εμφύτευσης

Η επέμβαση εμφύτευσης απινιδωτή πραγματοποιείται υπό ήπια αναισθησία (μέθη) ώστε να μειωθεί σημαντικά το αίσθημα του πόνου κ του άγχους του ασθενή. Αφού ανοιχθεί μια μικρή τομή (4-5 εκατοστά) στην περιοχή εμφύτευσης, ακολούθως καθετηριάζεται η φλέβα από την οποία προωθούνται και τοποθετούνται τα ηλεκτρόδια εντός της καρδιάς. Ακολουθεί η τοποθέτηση της γεννήτριας σε θήκη που έχει διαμορφωθεί μέσω διάνοιξης των ιστών της περιοχής. Τέλος πραγματοποιείται συρραφή του τραύματος με άριστο αισθητικό αποτέλεσμα στην πλειοψηφία των περιπτώσεων.

Μετά την επέμβαση και αφού γίνουν οι κατάλληλες ρυθμίσεις με βάση το προφίλ του ασθενούς,  αυτός παραμένει στο νοσοκομείο και εξέρχεται την επόμενη μέρα, εφόσον δεν υπάρχουν προβλήματα.

Προβλήματα από την εμφύτευση απινιδωτή 

Τα συνηθέστερα προβλήματα που σχετίζονται με τη διαδικασία εμφύτευσης είναι:

• Τοπικό οίδημα και μικρότερα ή μεγαλύτερα αιματώματα στην περιοχή εμφύτευσης. Πρόκειται για αυτοπεριοριζόμενες καταστάσεις που υποχωρούν σταδιακά τις επόμενες ημέρες.
• Λοίμωξη στην περιοχή εμφύτευσης ή λοίμωξη της συσκευής. Πρόκειται για πιο σπάνιες περιπτώσεις οι οποίες ωστόσο θα πρέπει να αναγνωριστούν κ να αντιμετωπιστούν έγκαιρα. Συνεπώς η εμφάνιση πυρετού, οιδήματος, ερυθρότητας ή αυξημένης θερμότητας στην περιοχή της εμφύτευσης (όταν που δεν υποχωρούν) πρέπει να κινητοποιήσουν τον ασθενή και τους οικείους τους ώστε η κατάσταση να εκτιμηθεί από τον θεράποντα ιατρό.
• Διάτρηση του καρδιακού μυός. Πρόκειται για μικρή ρήξη του καρδιακού μυός κατά τη στερέωση (βίδωμα) των καλωδίων, με αποτέλεσμα τη διαφυγή και συλλογή αίματος γύρω από την καρδιά, που ενδεχομένως να επιβαρύνει προσωρινά τη λειτουργία της. Πρόκειται για σπάνια επιπλοκή η οποία αναγνωρίζεται κ αντιμετωπίζεται κατάλληλα κατά τη διαδικασία της εμφύτευσης.
• Πνευμοθωρακας. Πρόκειται για ατυχηματική τρώση του πνεύμονα και συλλογή αέρα στη θωρακική κοιλότητα. Σε πολλές περιπτώσεις είναι αυτοπεριοριζόμενη κατάσταση και σπάνια απαιτείται παρέμβαση για την αντιμετώπιση του. Σημειώνεται ότι με τις σύγχρονες τεχνικές φλεβικής προσπέλασης το συγκεκριμένο πρόβλημα έχει εκλείψει σχεδόν πλήρως.
• Μετακίνηση ηλεκτροδίων. Είναι ένα πρόβλημα που εμφανίζεται συνήθως τις πρώτες ημέρες μετά την εμφύτευση. Αφορά την απώλεια της αρχικής θέσης τοποθέτησης των ηλεκτροδίων, συνηθέστερα ατυχηματικά λόγω εκσεσημασμένων κινήσεων του ασθενούς. Η αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος απαιτεί την επανεισαγωγή του ασθενούς ώστε να επαναληφθεί η διαδικασία ορθής τοποθέτησης.

Μετά την εμφύτευση   

Σε γενικές γραμμές αυτό που πρέπει να απασχολεί τον ασθενή και τους οικείους του μετά την εμφύτευση η σωστή επούλωση του τραύματος κ η αποφυγή μετακίνησης των εξαρτημάτων της συσκευής.

Για τους λόγους αυτούς απαιτούνται:

• Συστηματική περιποίηση του τραύματος κατά τις οδηγίες του θεράποντα.
• Αποφυγή άρσης βάρους από το χέρι σύστοιχα με την πλευρά εμφύτευσης.
• Αποφυγή ανύψωσης του σύστοιχου χεριού πάνω από το ύψος του ώμου για 4- 8 εβδομάδες καθώς και αποφυγή οποιασδήποτε απότομης κίνησης.
• Αποφυγή της οδήγησης για τουλάχιστον 4 εβδομάδες.
• Αποφυγή επίπονης άσκησης για 4- 8 εβδομάδες.

Σε ότι αφορά την αλληλεπίδραση του απινιδωτή με τις ηλεκτρικές συσκευές αυτή σε γενικές γραμμές είναι ασφαλής και σπάνια δημιουργούνται προβλήματα. Συγκεκριμένα για τα κινητά τηλέφωνα σπάνια  μπορεί η συσκευή του απινιδωτή να αναγνωρίσει λανθασμένα ηλεκτρικά σήματα που προέρχονται από αυτά και να διαταραχθεί προσωρινά η λειτουργία της. Για το λόγο αυτό προτείνεται μια απόσταση ασφαλείας τουλάχιστον 15 εκατοστών μεταξύ της γεννήτριας κ του κινητού τηλεφώνου, όταν το τελευταίο είναι ενεργό. Παρόμοια, θα πρέπει να αποφεύγεται η κοντινή έκθεση (<60εκ) σε μετασχηματιστές υψηλής τάσης και η εισαγωγή της συσκευής σε μαγνητικά πεδία. Ειδικά για τις περιπτώσεις που ο ασθενής απαιτείται να πραγματοποιήσει κάποια μαγνητική τομογραφία θα πρέπει να προηγηθεί επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό ώστε να ελεγχθεί η καταλληλότητα της συσκευής (οι νεότερες συσκευές είναι συμβατές με τους σύγχρονους μαγνητικούς τομογράφους) και να γίνουν οι απαραίτητες ρυθμίσεις. Τέλος, σε ότι αφορά τις συσκευές ανίχνευσης μετάλλων οι οποίες ενεργοποιούνται από την παρουσία του απινιδωτή ο ασθενής θα πρέπει να φέρει μαζί του την κάρτα της συσκευής που θα του δοθεί μετά την εμφύτευση και να αιτηθεί σωματικό έλεγχο, εφόσον αυτό είναι εφικτό.

Αναλυτικές οδηγίες για τα ανωτέρω δίνονται συνήθως γραπτώς μετά το πέρας της επέμβασης εμφύτευσης.

Παρακολούθηση συσκευής

Μετά την αρχική εμφύτευση ο ασθενής θα πρέπει να επισκεφθεί εκ νέου τον θεράποντα εντός 10- 15 ημερών για να επιβεβαιωθεί η σωστή λειτουργία και να αναγνωριστούν έγκαιρα τυχόν προβλήματα που είναι πιο συχνά τις πρώτες μέρες μετά την εμφύτευση. Ακολούθως θα πρέπει να πραγματοποιείται επανέλεγχος τουλάχιστον μια φορά το χρόνο.

Η διάρκεια ζωής της γεννήτριας εξαρτάται από τη χρήση και σε γενικές γραμμές ξεπερνά τα 7 χρόνια. Επειδή η γεννήτρια λειτουργεί σαν μπαταρία χορηγόντας την απαιτούμενη ενέργεια για τη λειτουργία της συσκευής, όταν αυτή εξαντληθεί απαιτείται αντικατάσταση με νέα. Η διαδικασία είναι παρόμοια με αυτή της εμφύτευσης, με τη διαφορά ότι τα ηλεκτρόδια (εφόσον είναι λειτουργικά) δεν αντικαθίστανται.