Παρακολούθηση Βηματοδοτών/ Απινιδωτών

Οι ασθενείς που φέρουν βηματοδότες και απινιδωτές πρέπει να παρακολουθούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα από τον θεράποντα ιατρό.

 

Στόχοι παρακολούθησης ασθενών με εμφυτευμένες συσκευές

 

• Έγκαιρη αναγνώριση προβλημάτων τις πρώτες ημέρες μετά την εμφύτευση. Κατά την περίοδο αυτή είναι συχνήη παρουσία μικρών ή μεγαλύτερων αιματωμάτων που σχετίζονται με την επέμβαση εμφύτευσης. Επίσης,δεδομένου ότι το τραύμα αλλά και η πρόσφυση των ηλεκτροδίων εντός της καρδιάς δεν έχουν ακόμα πλήρως «ωριμάσει», μπορεί να παρατηρηθεί ατυχηματική μετακίνηση και απώλεια της ορθής θέσης τους. Πρόκειται για καταστάσεις οι οποίες πρέπει να αναγνωριστούν έγκαιρα και να αντιμετωπιστούν σύμφωνα με τις συστάσεις του θεράποντα.

 

• Αναγνώριση προβλημάτων που σχετίζονται με τη χρόνια φθορά. Τα διάφορα τμήματα των συσκευών, ειδικότερα τα ηλεκτρόδια (καλώδια), λόγω της επιμήκους πορείας τους διαμέσου ιστών, οστών κ άλλων δομών είναι ευάλωτα σε φυσική φθορά. Συνεπώς μπορεί να εμφανιστούν θραύσεις τους ή φθορές στην εξωτερική μόνωση τους. Τα ανωτέρω μπορεί να προκαλέσουν πλήρη ή μερική απώλεια της λειτουργικότητας τους. Σε τέτοιες περιπτώσεις συνηθέστερα απαιτείται αντικατάστασή τους.

 

• Έγκαιρη ανίχνευση νέων διαταραχών του καρδιακού ρυθμού. Οι συσκευές αυτέςπαρέχουν τη δυνατότητα συνεχούς παρακολούθησης του ρυθμού της καρδιάς και αποθήκευσης ύποπτων επεισοδίων στη μνήμη τους. Έτσι δίνεται η ευκαιρία έγκαιρης αναγνώρισης και θεραπείας νέων αρρυθμιών,πριν προκαλέσουν συμπτώματα στον ασθενή. Η συνηθέστερα ανιχνευόμενη αρρυθμία είναι η κολπική μαρμαρυγή.

 

• Βελτιστοποίηση των παραμέτρων λειτουργίας. Δεδομένου ότι κάθε ασθενής είναι μοναδικός, γίνεται αντιληπτό ότι οι λειτουργικές παράμετροι της συσκευής πρέπει να εξατομικεύονται. Έτσι κατά την παρακολούθηση ο θεράπων ιατρός μπορεί να αναπροσαρμόσει τις παραμέτρους λειτουργίας, με γνώμωνα τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς και την επίτευξη των προσδοκόμενων θεραπευτικών στόχων.

 

• Έγκαιρη αναγνώριση εξάντλησης της γεννήτριας (μπαταρίας). Όπως έχει αναφερθεί, η γεννήτρια αυτών των συστημάτων παρέχει την απαιτούμενη ενέργεια για τη λειτουργία του συστήματος, σαν μια μπαταρία. Συνεπώς, μετά την πάροδο κάποιων ετών αυτή εξαντλείται και θα πρέπει να αντικατασταθεί.

 

Ειδικές περιπτώσεις

 

Πέραν του προγραμματισμένου ελέγχου των παραπάνω από τον θεράποντα ιατρό οι ασθενείς με εμφυτευμένες συσκευές ίσως χρειαστεί να επανεκτιμηθούν εκτάκτως, ακόμα και επειγόντως. Παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων είναι τα ακόλουθα:

 

• Χορήγηση απινιδωτικού σοκ. Συχνά βιώνεται από τον ασθενή ως επίπονο τράνταγμα, που ενδεχομένως να συνοδεύεται από ζάλη ή λιποθυμία. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πιθανό ο ασθενής να έχει βιώσει ένα επεισόδιο επικίνδυνης, δυνητικά θανατηφόρας, καρδιακής αρρυθμίας. Είναι απαραίτητη η άμεση εκτίμηση του σε τμήμα επειγόντων περιστατικών ώστε να επιβεβαιωθεί η φύση του επεισοδίου και να αντιμετωπιστούν τυχόν αναστρέψιμα αίτια.

 

• Λιποθυμικό επεισόδιο. Τέτοια επεισόδια μπορεί να συνδέονται με νέες καρδιακές αρρυθμίες, δυσλειτουργία της συσκευής ή να μην έχουν καμία σχέση με αυτά.Προκειμένου να διερευνηθεί η φύση του επεισοδίου ο ασθενής θα πρέπει άμεσα να εκτιμηθεί ιατρικώς.

 

• Πυρετός- Στοιχεία λοίμωξης. Δεδομένου ότι πρόκειται για ξένα σώματα εντός του οργανισμού,οι εμφυτευμένες συσκευές μπορεί να αποτελέσουν εστία λοίμωξης. Συνεπώς η εμφάνιση στοιχείων λοίμωξης, ακόμα και όταν δεν αφορά την ίδια συσκευή, είναι μια κατάσταση που πρέπει να εκτιμηθεί ιατρικά και να αντιμετωπιστεί ανάλογα.

 

• Δύσπνοια- Οιδήματα κάτω άκρων. Υπάρχουν σπάνιες περιπτώσεις όπου οι βηματοδότες και οι απινιδωτές μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας, όπως δύσπνοια και οιδήματα. Πρόκειται για καταστάσεις οι οποίες υποστρέφουν πλήρως εφόσον σχετίζονται με τη συσκευή,αφούπρώτα γίνουν οι κατάλληλες παρεμβάσεις από τον θεράποντα.

 

Πως και πότε γίνεται η παρακολούθηση της συσκευής;

 

Η διαδικασία της παρακολούθησης είναι απλή και απαιτεί περίπου 20 λεπτά. Ο ιατρός τοποθετεί στη περιοχή της  γεννήτριας (μπαταρίας) μια ειδική κεφαλή που συνδέεται με έναν ειδικό προγραμματιστή. Πραγματοποιείται έτσι συγχρονισμός δεδομένων και ο θεράποντας αποκτά πρόσβαση στο λογισμικό της γεννήτριας. Μπορεί έτσι να γίνει ανάγνωση επεισοδίων που έχουν καταγραφεί στη μνήμη της και να ελεγχθούν οι παράμετροι λειτουργίας. Ανάλογα με τις πληροφορίες που συλλέγονται ο ιατρός ενημερώνει τον ασθενή εάν χρειάζονται περαιτέρω ενέργειες. Σε περίπτωση που η συσκευή είναι καλώς λειτουργούσα ο ασθενής ενημερώνεται σχετικά και του δίνονται οδηγίες σχετικά με το επόμενο ραντεβού παρακολούθησης.

 

Σε ότι αφορά τη συχνότητα παρακολούθησης, στην αρχική φάση γίνεται επανέλεγχος 2-12 εβδομάδες μετά την εμφύτευση. Ακολούθως, συνήθως αρκεί μια επίσκεψη ετησίως. Σε περίπτωση που πρόκειται για πιο σύνθετες συσκευές (όπως συσκευές καρδιακού επανασυγχρονισμού) απαιτείται συχνότερη παρακολούθηση (π.χ. ανά εξάμηνο).Εφόσον διαπιστωθεί ότι η διάρκεια ζωής της «μπαταρίας» πλησιάζει προς το τέλος, απαιτείται πιο συχνή παρακολούθηση (π.χ. ανά τρίμηνο ή εξάμηνο), ώστε να καθοριστεί ο χρόνος της επέμβασης αντικατάστασης γεννήτριας. Επίσης, συχνότερη παρακολούθηση μπορεί να απαιτηθεί σε καταστάσεις όπου πραγματοποιούνται τροποποιήσεις των παραμέτρων λειτουργίας λόγω τυχόν συμπτωμάτων (που πιθανά σχετίζονται  με τη συσκευή) ή μη επαρκούς επίτευξης των θεραπευτικών στόχων.